Je hoort vaak dat de communicatie tussen boeren en de overheid soms stroef verloopt omdat beleidsmakers en overheden te ver van de praktijk afzitten.

Wanneer boeren moeten gaan voldoen aan gemaakte afspraken, kan er soms wrijving ontstaan wanneer een ambtenaar langskomt om te controleren of hij aan de wetgeving voldoet. Harold Vlooswijk, van Boerderij Sik en Blaar,  zegt: “Sommigen controleurs begrijpen alles hoor, maar er zijn er ook bij die vooral bij nieuwe ontwikkelingen niet goed weten hoe ze die moeten beoordelen. Om dan een controleur eerst alles uit te leggen, zodat die dan weer kan bepalen of het goed gaat, dat werkt natuurlijk niet zo goed en kan frustrerend zijn voor beide partijen.”

De peer review op het erf

In de polders van Rijn & Gouwe Wiericke en Rijn, Vecht en Venen besloten Wij.land boeren om het controleren eens anders te doen. Ze experimenteren met verschillende ecosysteemdiensten en verzamelden data over de resultaten en uitdagingen voor ons project Ecosysteemdiensten.

Maar wie gaat het controleren? De boeren vonden dat er wel iemand even een kijkje moest nemen hoe het was gegaan en welke resultaten er waren behaald, maar wilden ook geen uitgebreide administratieve rompslomp in de vorm van rapporten. Harold zegt met een lach “Wij boeren zijn liever buiten aan het werk dan dat we ons urenlang met administratie moeten bezighouden.”

“Sommigen controleurs begrijpen alles hoor, maar er zijn er ook bij die vooral bij nieuwe ontwikkelingen niet goed weten hoe ze die moeten beoordelen. ”

Bij elkaar controleren

De oplossing? De boeren wilden wel bij elkaar op bezoek en daarvan verslag doen aan de andere deelnemers. Een peer review dus. En dat werkte verassend motiverend. “Je wil toch niet onder doen voor elkaar. Je zit samen in een projectgroep om iets te bereiken, dan kijk je wel uit om te verzaken. Je voelt echt de verantwoordelijkheid toe naar de groep, op een goede manier.”

Harold was zelf aan het experimenteren met mechanisch onkruid verwijderen, dus niet met chemische middelen  maar met de hand of met de trekker. “Nou we hadden invullijsten, dus ik of mijn vrouw of dochter hebben dan netjes bijgehouden hoeveel tijd er in ging zitten.  We gingen ervanuit om ongeveer driekwart te scheppen, met de hand dus, en dan een kwart met de maaimachine. Dat is wel wat meer maaien geworden, want we konden wel zien dat scheppen veel tijd ging kosten.”

“Je wil toch niet onder doen voor elkaar. Je zit samen in een projectgroep om iets te bereiken, dan kijk je wel uit om te verzaken.”

De diepte in door vertrouwen onderling

Harold kreeg Gerrit Olieman op bezoek, die zelf bezig was met het maken van bokashi en het composteren van slootmateriaal. Alle boeren waren aan elkaar gekoppeld door Wij.land. “We zijn door de invullijsten gegaan en hebben het resultaat op het land bekeken en de berg distels die we hebben uitgeschept, dan praat je over hoe het verliep en bespreek je wat er anders moet. Het is ook leuk om een boer op werkbezoek te hebben. Je bent wel collega’s, je weet hoe andere boeren denken en werken, dus er is vrij snel een vertrouwensband. Met andere controleurs heb je mensen die veel van het vak weten, maar ook die er niks van weten, of een heel andere visie hebben. Dan ga je toch minder snel de diepte in over waar je kan verbeteren en wat er fout ging.”

“Je bent wel collega’s, je weet hoe andere boeren denken en werken, dus er is vrij snel een vertrouwensband. ”

Tijdens de peer review maakten alle boeren een foto en stuurden ze een kort verslag van wat ze hadden gezien en besproken in de whatsapp-groep van het project. Als we Harold vragen of hij denkt dat de peer review op meer plekken ingezet kan worden knikt hij instemmend.“Ik denk dat er wel in meer projecten peer reviews kunnen worden gebruikt. Niet alleen bij  alle ecosysteemdiensten, maar  ook bij bijvoorbeeld de uitwerking van de bodemcursus. Het werkt echt, de samenhang in de groep wordt versterkt en je legt nieuwe contacten met boeren die je misschien niet zo snel zou zijn tegengekomen.”

Al met al was de peer review een geslaagd onderdeel van project Ecosysteemdiensten. We gaan in de toekomst bekijken hoe en waar we boeren onderling de leiding kunnen laten nemen over het waarborgen van resultaten.

Meer weten over ecosysteemdiensten? Bekijk hier de projectpagina!