ecosysteem­diensten

Het maatschappelijk belang van goed functionerende ecosystemen is groot. Direct of indirect profiteert iedereen van de diensten en producten die de natuur ons levert. Zo hebben we allemaal behoefte aan zuurstof, schoon water en voedsel, maar bijvoorbeeld ook aan koolstofopslag tegen klimaatverandering. Gegeven de maatschappelijke opgaven zoals klimaatverandering neemt de vraag naar ecosysteemdiensten sneller toe dan het aanbod. Boeren spelen een belangrijke rol in landschap- en natuurbeheer omdat ze vaak veel grond beheren, en hebben daarmee grote invloed op de werking en het aanbod van ecosystemen. 

Niet alleen voor de samenleving zijn ecosysteemdiensten belangrijk, maar ook voor de boeren zelf. Een voorbeeld zijn kruidenrijke graslanden die, in tijden van droogte, water beter vasthouden dan percelen met alleen raaigras. Daarnaast hebben veel verschillende overheden en waterschappen voordeel bij veerkrachtige ecosystemen, zoals goede waterkwaliteit en waterberging. Daarom brengen we deze partijen samen om te kijken hoe we beter kunnen samenwerken. 

Voor het onderhouden en verbeteren van ecosystemen moet een boer soms dingen doen of juist dingen laten. Dit kan geld kosten. Tegelijkertijd is het ook kostbaar voor de maatschappij om de gevolgen op te moeten vangen van een ecosysteem wat niet goed meer werkt. Kosten voor kunstmatige waterzuivering of de gevolgen van overstromingen kunnen nog veel hoger zijn. Daarom werken we aan de beloning van het leveren van ecosysteemdiensten, waarmee we de nóg hogere kosten kunnen beperken 

Het belonen van boeren voor het onderhouden van ecosystemen staat nog  in de kinderschoenen. Dit komt onder andere omdat het heel moeilijk is om te bepalen hoeveel een bepaalde natuurfunctie waard is. Om hierover meer te leren hebben we in samenwerking met agrarische natuurvereniging Rijn, Vecht en Venen en gebiedscoöperatie Rijn & Gouwe Wiericke een project opgezet waarin we onderzoek doen en leren over betalingen voor ecosysteemdiensten

 Er zijn al wel subsidies om boeren aan te moedigen om ecosysteemdiensten te leveren. Het agrarisch natuur en landschapsbeheer (ANLb) heeft verschillende ecosysteemdiensten vastgelegd als groenblauwe diensten. Boeren krijgen subsidie als ze die Groenblauwe Diensten volgens de afspraken leveren. Maar uit een eerste rondgang onder boeren bleek dat deze subsidie niet kostendekkend is. Maar wat is dan wel een eerlijk bedrag voor deze diensten? Eén onderdeel van het project is dat we onderzoeken hoeveel tijd en kosten een boer daadwerkelijk heeft aan het uitvoeren van de groenblauwe diensten. 

Veel van het (agrarisch natuur) beheer dat boeren uitvoeren op hun land vinden we heel vanzelfsprekend. Het is tenslotte hun land? De een doet het uit liefde voor weidevogels, de ander omdat het hoort in de bedrijfsvoering. Ondertussen zijn de boeren niet meer alleen leveraars van voedsel, maar ook dienstverleners voor de maatschappij. In dit project leren we wat het voor de boer betekent om dienstverlener te zijn en hoe je als boer een prijs berekent voor ecosysteemdiensten.  

Boeren kennen hun grond als geen ander en spelen een belangrijke rol in het onderhoud van het landschap. Maar ecosysteembeheer is complex en kan er op allerlei plekken verschillend uitzien en andere uitdagingen bieden. Sommige weten niet hoe, of waar, te beginnen. In dit project maken we ruimte waarin kennis over ecosysteembeheer kan worden uitgewisseld. We betrekken experts en boeren die elkaar verder kunnen helpen.