Verbeteren mestkwaliteit: testen en leren

Verbetering mestkwaliteit

Om mest goed te kunnen gebruiken, en zo het gebruik van kunstmest terug te dringen, is mest van goede kwaliteit nodig. Dit kan het verlies van voedingstoffen en de uitstoot naar het milieu beperken. Ook is de mestkwaliteit bepalend voor een gezond bodemleven. Verbeteren van mestkwaliteit is daarom een stap in de richting van kringlooplandbouw. Om deze reden verkent Wij.land wat de mogelijkheden zijn om mestkwaliteit te verbeteren in de melkveehouderij door aanpassingen in de stal. Biologisch melkveehouder Freek van Leeuwen liet aan 14 Wij.land boeren zien hoe hij een bijzondere stalvloer test.

Freek runt samen met zijn vrouw en met zijn ouders een biologisch melkveebedrijf, een kaasmakerij en een winkel. Hij heeft ook natuurland en is een van de drie Rijke weide boeren en maakt voor het grootste deel kaas van eigen melk. In 2016 bouwde Freek een nieuwe ligboxenstal voor 60 melkkoeien, waarin momenteel 50 koeien worden gemolken. Productie ligt rond de 7.000 liter met Zweeds Roodbont en Roodbont Holstein veeslag.

Stalvloer: scheiden van mest en urine

Voor- en nadelen

Pionieren betekent dat je problemen tegenkomt. Zo voldeed de eerste vloer die Freek uittestte niet, want deze sleet te snel. De huidige vloer functioneert beter en is tevens een tegelsysteem. Het voordeel daarvan is dat als er beschadiging is, je simpelweg een tegel in de vloer kunt vervangen. Het systeem werkt tamelijk probleemloos. Wel is er een beperking ten aanzien van de gebruikte mestrobot. De robot kan onder sommige omstandigheden het zware schuifwerk van de iets dikkere mest niet helemaal aan. Hier moet nog een oplossing voor gezocht worden. Het systeem is nog niet getest bij extreme vorst, maar bij de voorgaande vorstperioden traden geen problemen op.

Freek is er niet gerust op of deze vloer binnen de huidige regelgeving geaccepteerd gaat worden; er zijn tot dusver nog geen metingen van ammoniakemissie gedaan bij dit type vloer. De werking van de vloer werd tijdens de excursie op doorlatendheid getest met een emmer water, en is in orde bevonden.

Uit de discussie kwam naar voren dat de excursie deelnemers mestscheiding als een groot voordeel zien. Echter het bijmengen van stro lijkt toch ook wel een kostbare (en omslachtige) aangelegenheid. Men vond het jammer dat het stro ingemengd wordt, zonder dat ‘de koeien er plezier van gehad hebben’. Vandaar dat er werd geopperd ook de loopgang mee in te strooien (bezwaar is wederom het uitmesten) en/of ruimer te strooien in de boxen. Een ander idee uit de groep is om natuurmaaisel als strooisel te gebruiken.

Hoe verder?

Op de vraag of deze stal een ‘game changer’ is: Het is een effectief systeem, maar over de duurzaamheid van de tegels en de prijs is nog onvoldoende bekend, alsmede met welke emissie factor deze vloer ingerekend gaat worden. Daarnaast bleek dat er ook behoefte is aan meer kennis over de gedragingen van de afzonderlijke mestsoorten (drijfmest, vaste mest, urine) in de stal, in de opslag, bij het aanwenden en in de bodem. Het is een tamelijk complexe materie. Het beter begrijpen hiervan zorgt ervoor dat wij boeren kunnen helpen bij de keuze van het stalsysteem of besluiten nemen over emissiebeperkende maatregelen. De economische aspecten hiervan doorrekenen is ook zeer gewenst, omdat in het algemeen bekend is wat de investeringen kosten, maar minder bekend wat ze opleveren.

Naar aanleiding van bovenstaande vragen gaat Wij.land op zoek naar expertise over dit onderwerp. Er komt een vervolgbijeenkomst of excursie om het onderwerp mestkwaliteit verder uit te diepen. Ideeën hiertoe zijn van harte welkom! Neem contact op met Frederik Hengeveld (f.hengeveld@wij.land) om mee te denken.