Samen met BoerenNatuur, De Plaatsen, Transitiecoalitie Voedsel en Boerenraad hebben we dinsdagmiddag 25 april het plan BoerenPerspectief (plan BP) aangeboden aan ministers Christianne van der Wal (Natuur & Stikstof) en Piet Adema (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit). Achter de schermen zijn we als organisaties al een tijd samen dit plan aan het smeden: Langjarige, onafhankelijke begeleiding en inspiratie mogelijk maken voor elke boer in Nederland, om de ingewikkelde keuzes te maken die passen bij de boer en het gebied.
Vanuit vertrouwen
De Nederlandse landbouw staat voor grote uitdagingen. Op nationaal en Europees niveau moeten de komende jaren allerlei doelen op het gebied van stikstof, water, klimaat, biodiversiteit, dierenwelzijn en -gezondheid gerealiseerd worden. Elke boer moet individuele keuzes voor zijn of haar bedrijf maken voor de toekomst. Dit beseffen, ervaren, laten indalen, tot inzichten én keuzes komen is een lastig proces. Naast technische en financiële veranderingen is het maken van keuzes voor de toekomst ook allereerst een sociaal en psychologisch proces.
Er is daarom begeleiding nodig voor hoe de landbouwtransitie uiteindelijk landt aan de keukentafel. Maar wel komend vanuit een plek waar al vertrouwen is. Langjarige trajecten zijn nodig om boeren bij te staan in de vaak ingrijpende keuzes die moeten worden gemaakt. Met plan Boerenperspectief willen we het vertrouwen van boeren in het bouwen aan een duurzame toekomst weer vergroten door het bieden van een veilige tussenruimte. Dit begint aan de keukentafel op basis van persoonlijk contact. De tweede pijler van plan BoerenPerspectief is een netwerkstructuur.
Een veilige tussenruimte
De keukentafel staat synoniem voor de boer, het gezin en de familie. Daar moeten de belangrijke besluiten worden genomen. Aan die keukentafel vinden vaak ingewikkelde en emotionele gesprekken plaats. Daar is een onafhankelijke en vertrouwde procesbegeleider die persoonlijk contact heeft met de boer cruciaal. Door naast de boer te gaan staan, kan een duurzaam toekomstperspectief worden opgesteld dat past bij de boer, het gezin en de situatie in het gebied. Vertrouwen is daarbij het sleutelwoord. Boer en procesbegeleider moeten vanuit een ‘veilige tussenruimte’ met elkaar opereren, zodat de boer zelf zijn of haar eigen toekomstperspectief kan definiëren.
Samen verbinden
De netwerkstructuur bestaat uit een landelijk netwerk van regionale knooppunten van en voor boeren. Elk knooppunt zal regionaal worden opgebouwd vanuit bestaande boerennetwerken, collectieven en bijvoorbeeld regionale afdelingen van LTO en NAJK. De knooppunten zullen boeren individueel en per gebied langjarig begeleiden, en een verbindende rol spelen tussen provinciale en gemeentelijke vertegenwoordigers, experts, bedrijfseconomische studieclubs, fieldlabs, etc.
Maar: Er bestaat geen boeren transitie zonder systeemtransitie. Systeembelemmeringen (wet- en regelgeving, financiering, etc.) die uit regionale gebiedsprocessen naar voren komen worden daarom verder opgepakt met de nodige ketenspelers in het landbouw- en voedselsysteem.
Meenemen in het Landbouwakkoord
De ministers lieten zich in lovende bewoordingen uit over plan BoerenPerspectief. Beiden erkennen en zien de dilemma’s waar boeren voor staan. En prijzen het initiatief van plan BoerenPerspectief om vanuit de sector, de boeren zélf de uitdagingen te willen beetpakken. Minister Adema zegde toe het plan mee te nemen in het Landbouwakkoord…
Ondertussen gaan we met plan BoerenPerspectief door! Met LTO, NAJK en LNV wordt verkend hoe de verdere uitwerking van het plan BoerenPerspectief tot uitvoering gebracht kan worden.
